READING

Rrathë të brendashkruar

Rrathë të brendashkruar


  NGA VËLLIMI POETIK
‘’ Rrathë të brendashkruar ’’
i Rudolf Markut
 
Botimi i ‘Onufri. Tiranë, 2020,

nga PARATHËNIA

Rrathë të brendashkruar, ashtu si të gjitha botimet e
mëparshme të Rudolf Markut, sjell jehona verbale, sonike
dhe ideore prej traditës më të mirë të poezisë refleksive, pa
cak gjuhe a kulture. Libri që marrim në dorë ka peshën e një
modeli të atletizmit gjuhësor dhe estetik, është një tour de
force aludimesh dhe aluzionesh, i ndërton kuptimet e veta
me zhdërvjelltësi stilistike, ngaqë autori prej pesë dekadash
e koncepton shkrimin e poezisë jo si pauzë meditimi, por si
një proces të pandërprerë navigimi në galaksinë e mundësive
shprehëse.
 
 Gëzim Basha
 
 
 

 
VENDI IM
 
Emri yt ende nuk është shkruar ;
Vazhdon ngjitjen tënde në drejtimin e kundërt të gravitacionit të dashnise,
Në trajektoren e dhimbshme të Harreses.
E di se këtu kujtesa vret më tepër se Terrori
O Vendi im i braktisur nga gjuha.
 
Askush nuk na e thotë vendin  ku jemi.
 
E prapë vazhdon të ngjitesh në  malin mistik të teologjisë së dëshpërimit,
Me formula  të frikëshme honesh. Derisa arrijmë   në atë piken mes Qiellit dhe Tokës,
 
Në vendin më të bukur të Dheut. Jo shumë lart, por jo dhe aq  poshtë,
Në  qoshkun e preferuar të engjëjve.
Vetë Engjëlli i Historisë të ka zënë pritë,
Me plagët e përhershme- Masakrat e Fatit;
 
Engjëlli i Historisë që nuk na thotë as vendin se ku jemi
O Vendi im !
 
 
SA SHUMË UDHËTARË KANË ECUR
 
Sa shumë udhëtarë kanë ecur në këtë rrugë tërë pluhur para se të eci dhe unë!
 
Tregtarë që kthejnë  prej Orientit, ushtarë, kalorës, fëmijë të ndotur,
gra që ëndërrojnë  kushedi se çfarë,
Lypës të mjerë, ëndërrimtarë, pijanecë të zhurmshëm, prostituta të trishtuara,
Të gjithë tek përpiqen më kot për t’i ndarë Kujtesen nga Dhëmbja
Vetminë nga Lotët, udhëtimin e Odisesë nga Itaka,
 
Për ta ndarë at’ Yllin që mbart secili nga ne
prej  Galaksive të largëta.
 
 
POETËT
 
Poetët mblidhen në Ferr,
Mes squfurit djegës. Bisedojnë të qetë
A thua se janë në shtëpinë e tyre.
 
Gjuha është një tunel i pafundm;
Bashktingllore basesh. Zanore prej flauti.
Por zhurmat në Ferr i mbysin bisedat e tyre.
Kush tha se do të donin t’i zhvendosnin yjet
Drejt Mëshires, drejt përdëllimit?
 
Poetët janë qytetarë të Ferrit,
I mbushin penat e tyre me squfur, me gjakun e vet,
Me ëndërrat e të panjohurëve, me rrëfime fantazmash,
Të dënuar për shkak të tingujve, të ritmit, të fjalëve
Dëgjojnë bisedat sekrete të sferave qiellore.
 
Poetët janë qytetarë të Ferrit.
Ecin nëpër hone malesh, kundër gravitetit të dashurisë
Për të arritë mëkatarët e braktisur nga gjuha
 
 
 
NISJET
 
Ishte Verë. Udhëtonim me tren
Duke kaluar stacionet që i quaje Askund,
Koha kur shkruanim ëndërrat në një letër të përbashkët,
Kur diagramet e ëndërave nuk premtonin një fund.
 
Në  stacione pamë Ulisin që  s’ kish mbȅrit në Itakë,
Dhe Penelopen e plakur që nuk priste askënd,
Trishtimi na tha të kërkonim  një nisje tjetër,
Për t’mos patur kurrë mbërritje në një vend.
 
Udhëtojmë pa u ndalur  mes labirintheve të Fatit,
Duke parë stacionet me emërin Askund ,
Në këtë Botë  ku Ulisi kurr s’arrin në Itakë,
Në kët’ Botë ku askush nuk shkon asgjëkund.
 
NATA E FUNDIT E OVIDIT NË ROMË
 
I përzënë, për t’mos u kthyer kurrë më në Romë,
Më flakin në cepin më të largët të Perandorisë,
Atje ku barbarët kërcënojnë nga ana tjeter e Lumit,
Në  një gjuhë të pakuptueshme. Larg lexuesve të mi;
Të shkruash pa lexues është njësoj si të vallëzosh në terr.
 
Është nata e fundit që jam në shoqërinë e Macerit,
Që flas me Propertius për Safon, Kalimakun, Katulin,
Që i rrëfej Virgjilit,  Horacit dhe Tibullisit
Se Korina në të vertetë kurr nuk më ka dashur;
A nuk e pa Botën më qartë se askush Homeri i Verbër?
 
Eci përgjatë Tiberit;
Nuk kemi vdekë, sa kohë që jemi në ujnat e një Lumi,
Dhe jo veç në bregun e tij!
Ciceron i  mençur. Edhe ti vdiqe nga shpata,
Larg bregut.  Djathtas dhe Majtas gjithnjë sheh në rreshta barbarët.
 
Romakët numërojnë fitimet. Ngrënje që nuk kanë fund;
Dehjet dhe dollitë për Perandorin. Nuk kanë kohë të lexojnë Poezi;
Senatorët i mbyllin veshët ndaj metrikës aleksandrine, hekzametrit
Të rrethuar me kurva, përçmojnë poezitë e dashurisë
Ndërsa gratë dhe vajzat  e tyre ënëdrrojnë në shtrat poetët.
 
Nesër do nis udhëtimin për në vendin e Barbarëve,
Tani që Barbarët filluan të dynden në drejtim e kundërt, drejt Qendres;
Sepse  Barbarët e dinin prej kohësh:
Kur Roma i përze Poetët e vet
Është koha e duhur për t’i rënë Perandorisë!

 
KY  ËSHTË  PRILLI I ZEMRAVE TONA
 
Ky është  Prilli i zemrave tona,
I parashikuar në  fundin e vitit që  shkon,
Është  shkruar në  yje diku që  s’do jemi të  prekur nga shtërngatat
Se klima e zemruar do ta gjejë  ekuilibrin tonë.
Stuhitë  na ndjekin pas besnikërisht si Flakët
Ndersa e folura e njerëzve është  rrethore dhe e njohur  që  më  parë ,
Për lulet që  nuk çelën këtë  vit, për lindjet e pakta dhe vdekjet,
Për  miqt që gjithmonë ikin,  për kujtimet që  pranojnë  të  vdesin nga pak,
Koha si një  rrethore trafiku përsërit veten e vet ;
Takohemi diku në  një  pikë  të  vogël të  planetit
Të  paprekur nga shtërngatat sipas parashikimit të  bërë  nga yjet lart;
O Grua që  të  ndesha në  Fatkobin e kësaj Bote
Veç dashuria nuk mund të  parashikohet dy herë  nga Orakujt prapë .
Grua që  largohesh me hapa të  lehtë  drejt  guackave të  detit
Për të  hyrë  në  labirinthin e tyre të  padishifruar kurrë  më  parë ,
Çdo herë  që  dallgët ngrihen si kujtimet që  na kishin humbur,
Të  shoh tek bëhesh e zhbëhesh me mijëra herë mes shkumës së  bardhë .
 
Ky ȅshtȅ Prilli i zemrave tona
I parashikuar nga Orakujt si njȅ profeci dhe plagȅ,
Në  bregun e Paqësorit mbledh guackat e hedhura
Pȅr t’i flakur nȅ thellȅsit e ujȅrave,
Sipas një  urdhëri  të  shkruar në  yjet lart
 

AMSTERDAM   
...mi ritrovai per una selva oscura...
     Dante
 
Në qytetin e kanaleve më kot kërkojmë parkim.
 
Përmes turmës së dendur, na duhet të ecim me makinë
Der’sa shohim ulkonjën mes njerëzish, pa skërmitje dhëmbësh,
Paqësore dhe e lumtur. Askush nuk e vë re makinën që ecën mes turmës,
Veç  panteres që shfaqet nga një qoshe rrugësh-laramane dhe e gatshme
Duket se ka dalë nga dritaret, ka kërcyer poshtë rrugës së madhe;
Pse ta fshehim-  është joshëse, në vitet e saj të parë;
Turma aq të mëdha  sa kurrë nuk të jepet të besosh
Se vdekja do kishte  patur aq mëshirë!
Ja, mes kllounëve të turmes, ecën krenar
Një luan që ka braktisur Cirkun për një karrierë më të mirë!
 
Djali plangprishës është larg, nuk ka ndërmend të kthehet
Në shtëpinë e të jatit të plakur, pa asnjë shpresë i  vetmuar.
Në Amsterdam më kot kërkojmë të takojmë Rembrandin
Atë piktorin bankrupt, të falimentuar
Që u fshihet brenda kanavaceve të pikturave borxhlinjëve me tmerr,
Ndëra Hieronymus Bosch ka kohë që është në Ferr
Një zgjedhje jo aq e papritur e piktorit ekstravagant
 
Ndersa ne ecim me makinë pa u ndalur si mëkat!

 
ISHTE DASHURIA
 
Ishte dashuria.  Kishim rënë jashtë kohe ;
Kalonim mes një zjarri  që ndezej përherë e më  tepër ;
Nuk kishte  as muaj dhe as vite. Ditët ishin  çastet kur ishim bashkë.
Zjarrfikësit  të gjithë, të gjithë kishin vdekur.
 
Dhe qyteti kishte vdekur. Parajsa qe bashkuar me Ferrin
Ndonjëherë gjendeshim  padashje në bregun e Detit,
Përbindëshat dilnin që prej thellësive mistike
Na shihnin, dhe iknin të  turpëruar duke folur me vete.
 
Ishte dashuria – e pra, kishim rënë jashtë kohe,
Nuk kishte as javë as muaj dhe as vite;
Nata shkelqente nga dy globet e tua  diellore
Ndërsa Yjet na ndriçonin në mesin e ditës që ikte.
 
Dhe trupat tanë qenë pemë, dhe  lumenjt, dhe  ajër
Parajsa i qe bashkuar  Ferrit  të zhurosur,
Veç statujat mijëvjeçare i shihnin puthjet tona,
Statujat, që  ende nuk ishin zhvarrosur.
 
 
Mos pyesni për vitet, për muajt dhe javët,
Dashuria na kish mbajtur sa larg  kësaj bote,
Derisa një ditë ramë në kohë, larg nga njëri-tjetri
Me kalendarët dhe orët  që na përgjojnë nga çdo qoshe.
 
 
PËR ALMA  P.
 
Më vjen kaq papritur Kujtimi yt ;
Kur ishe e nuk ishe as vajzë dhe as grua,
Është dimër, erërat janë zemëruar me botën
Por jo me ne. Më shtyjnë  të ngjitem në qiejt e tua.
 
Engjëjt në Parajsë dhe demonët në sketerrë
Më pyesin për emërin tënd –me siguri nga zilia;
O vajzë-grua e asaj nate me erë që ulurin
Sa shumë u deshëm atë natën e marrëzive me mijëra ;
 
Njerëzit dhe rrugicat dhe rrugët dhe ndërtesat
Filluan të ulërijnë- bashkë me to dhe qyteti,
Të gjitha dashuritë që do vinin, në çdo cep të Botës,
Do kthenin kokën nga ajo natë në shenj respekti.
 
Thanë ëngjejt në parajsë dhe demonët në Ferr
: -Le të harrohet kjo dashuri e një As vajzë e as Grua!
Por ja që kjo erë e marrë  kushedi e di se si më gjenë
Më rrëmben e  më ngjit prapë  në qiejt e tua!
 
 
KRILLA E KUJTIMIT TËND
 
Krilla e kujtimit tënd  fluturoi përzishëm
Mbi mal  t’ Anakreontit  ku ka rënë borë;
Por Lumi i Thamizit nuk premton kurrgjë,
Të paktën të ishe floçkë me të prekë me dorë!
 
Vjeshta në Londër vjen me gjethe të mëdha që bien,
Dhe me patat e egëra që lënë Kopështin Kensington.
Krilla e kujtimit tënd fluturon në qiej përzishëm
Nuk e lënë të ulet as në Anakreont!
 
Ajo dhomë  e çveshur që  na njihte të  dy,
Si shpirtëra të  humbur në  një  botë  mizore,
Kurrë  nuk na sheh më . Me mijëra kilometra larg
Endemi  si fantazmat e një  botë  rrënoje
 
Ka vite q’u mësova të shoh lart, në qiejt,
Zogjtë shtegtarë që nisen ngadalë në fluturim
Me një krah të thyer krille fluturojnë fatet e  dashnive
Si shpirtëra të përzënë që s’u lejohet kurrmë kthim.

 
LUTJE
 
Lutja ime është Piaca e errët e një Qyteti të Madh
Ku patëm ecur një natë vere.  Në Spanjë kudo që të shkosh detin e ke afër,
Dhe demat që presin ditën e nesërme të përleshen me toreadorët.
Patëm ndezë  qirinj për  Spanjën, për  Don Kishotin dhe për atë gruan që qante
Se kishte pritur në portin e  San Sebastianit 30 vite pa i ardhë i dashuri i vet
Fliste me ne, dëneste dhe shikimin e mbante prapë në det.
 
E prapë  ti nuk mund t’i kuptosh lëvizjet e krahëve, buzët që shprehin ca dëshira sekrete,
Fshehur pas tymit të hollë të temjanit; nuk arrin të shohësh Krishtin e kryqëzuar trefish
Pëllëmbët e mia të gozhduara, kurorën më gjëmba që mbaj mbi krye
Pa më shkuar ndërmënd që ta heq. Buzë Oqeanit Paqësor  më arrijnë ca dallgë
Që rënkojnë në një gjuhë njerëzish.  Një delfin hidhet sipër dallgëve
Sikur do që të ankorojë para këmbëve të mia. Bota është mizore
Plot me kasnecë të kataklizmave të lajmëruar nga yjet,
Plot me lajmëtarë më të hidhur nga vetë lajmet që mbartin
Plot me tellalllë që më arrijnë kudo që të jem-dhe në vendin më të shkretë,
 
 
Për të më thënë atë që terrori i ëndërrave ma ka pëshpëritur lehtë-lehtë
Se  tani, në  yjet e largët që kurr nuk arrihen,
ka vite që më pret.
 
 
 
E PSE U DASHKA TË JEM NË KËTË QYTET
 
E pse u dashka të jem në këtë qytet
Ku zemra më dhëmb? Shiu bie si tridhjet’ vite më parë
Ngjesh me vitrinat njerëzit  të mos lagen rrinë,
Si manekinë.
 
Si tridhjetë vite më parë pres të më shfaqesh
Nga një qoshe rruge që nuk ka kuptim
E lagur,bërë qull, si nga dënesjet e dikurshme
Në këtë qytet pa asnjë premtim.
 
E di që je larg, Kontinente larg
E di se shiu është i rrallë në Kaliforni,
Por unë vij nga Londra, dhe njerëzit më thonë
Se në kët’qytet unë vetë  solla shi.
 
Pa e ditur se shiu ka filluar më parë
30 e ca vite bie, me rrebesh dhe furtunë,
Tridhjet’ vite që njerëzit nuk ngren sytë nga yjet
Tridhjet’ vite që njerëzit janë më të vetmuar se kurrë !
 
E pse u dashka të jem në këtë qytet
Poshtë yjeve që s’i  prek asnjë histori?
Trubadurët kanë vdekur, të gjithë kanë vdekur
E askush nuk  kujtohet se lotët  quhen shi.
 
 
KUR ANIJA E POETIT
 
Kur anija e Poetit të thyhet prej dallgëve,
Me dhogat,hartat, velat,  që pluskojnë mbi det,
Ndërtoni varkat tuaja,
 
– 0 njerëz që qëndruat gjithë jetën në breg !


Your email address will not be published. Required fields are marked *


The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.