MARTIN CAMAJ (1925 – 1992)
MOSPERFILLJE
Mbas mjesnate hana derdhi rrezet
prej majes së shkambit deri në lumë.
Mbasi që u ngi me gjumë
këndon qokthi ndër rreze:
sytë, dy pika uji, ndrisnin dhe kanga
pikon në luginë, në terr.
Dikush buzë lumit n’agim gjeti
sqepin e thyem të qokthit e tha:
dam! Kqyre këtë tingull që ra
e plasi në gurë.
DREKË MALSORE
Sot ashtë marrë një gjak.
Dy plumba lëshuen përdhe një burrë.
Sot ashtë marrë një gjak.
Nën tunin e spatës
Pëlset rrashta e kaut te prroni.
(Drekë të mëdha po bahen sot!)
Sot ashtë marrë një gjak.
Gjama e burrave tërbueshëm
Përzihet me erën e mishit ndër zjarme.
E gjethi i Vjeshtës bintte i djegun mbi kapuçat e bardhë
Ndë tryeza, jashtë
Tokë e re, hanë e re.
Natë. Në vorrezat mbi kodër
Ujqit janë ulë prej malesh
E pijnë gjak në përrue.
VERË E LUMTUN
Majes përpjetë ngjitet vetëm
kah bjeshka nji kalë i bardhë.
Prej detit të largë erdh reja
e u ngjit npër qiell mbi kalë
kadalë si plaf i blertë.
Verë, por ndoshta bjen shi pasdite.
Verë, kali i bardhë,
cirkat e shiut mbi krip
e bar në livadhet e bjeshkës.
S’besoj në bimë të helmuese
as në gjarpinj.
FILL I GJETUN
Natën që shkoi u fikën dritat e mbeti
qyteti në terr deri n’agim.
Amvisat kërkuen llampat vojguri
e s’i gjetën në terr.
Në nadje ra dielli e zbeu
faqet e rrokaqiellëve.
Në nadje vrejta rrethin e andrrave
në truell
e gjeta fillin e tretun
në pikën e ndaljes së dritës.
PEMA NËN DIELL
Pema nën diell maje kodrës, vetëm,
e bardhë, e bardhë e vetëm.
Degët e saja janë dejë,
degët e saja përdhelin qiellin me gishta
e qielli lëshon dritë.
Gjarpri mbi rrasë nxehet
me sy të mbyllun
si t’ishte tue ndëgjue muzikë.
Tash jam i qetë.
Trupi i pemës – kamba e malsorit
në tirq të zez –
ka kapun nji grusht dhé ndër thoj
e s’din se ku me e tretë.
Tash jam i qetë,
por kur t’avytet nata
gjarpri ka me u kapun për degë
e ka me më grishun në mëkat,
ka me më grishun me e prekun
mollën pa e pjekë.
Nga Dranja (madrigale)
Në shtratin e merimangës
Shtegu rranzë malit andej lumit të Kirit zgjatej nga skaji në skaj si rrjedhë gjelbrimi, mbulue me barna e lakna të egra. Ato atë vjetë nuk i kishte shkelë njeri, as prekë një buzë frymori dhe zbathë më mbërrinte bimësia deri në zokthin e kambës.
Në anën e epër të rrugës qiti përjashta laknishtja, që kishte erën e djathit të njomë, një krye gjallnese: ishte fryma e dheut tim në atë dhe një emën grueje, Dranja. Ecte me sy ndër rreze, lanë mbrapa nga dieili që kapej përmbi lisa.
U fik mendimi i ditës punëtore në mue!
Dhe e ndoqa atij shtegu deri në fund ku mori fijet e shtratit të marimangës me krye dhe i përzieu ndër gishta me dijen e grues vektare, tue i endë poshtë e përpjetë nëpër shkorre.
Ndër sy sa grimca në ballin e shemtuem të breshkës Dranje zhbërtheu hareja e një loje të fitueme.
Vjeshta po kalon
Vjeshta po kalon ndërrueshëm me vapë e fortunë, dridhje shtërpie lara-lara nëpër dushk. Thonë: kohën që vjen askush të mos presë një ditë të mirë. Si kështu! Kaq pabesim në jetë?
E njëmend erdhi moti krejt i mirë, lak i gjatë pa nyja. Dranjes iu sqarue drita e synit si me dashë me pa si asnjë breshkë ndojherë kreshtat e maleve larg-larg mbulue me borë të bardhë: vetëm prej atij vezullimi u ndez dheu e uji mori flakë.
Jo, nuk ishin vargmale ato, po fletëza arnëjsh në vërvitje në skajin e pyllit, një flakim peshe larg dhe përpara turra kajzish të vegjël barnash të thata.
Vjeshta po kalonte, por grethi tne za të burrnueshëm si kurrë kërkoi ndër lisa e gjeti çka lypte: pemë të çame përgjysmë me erën e athët në lang. Një lloj bretkose, thithlopa e ngime, i merr amë në hapësi qumështit që shkumbon në vedër mes gjujve të mjeltores, gërmuq në shkam, ende të pashtitëruem mirë për këtë zeje.
Edhe pse tepër ngjyra në këtë vend, koha përputhet për kohë përkueshëm, pa u vra aspak sendi për send.
Pa sythin e dritës së qartë
Udhës për fushë më doli përpara lisi ma i madh i jetës sime rrapi i vetmuem. Poeti në gjuhën time ka shkrue për atë, kangë të gjata me vargje të shkurta sa gjethi i tij.
Në hijen e lisit mes rrajëve pushonte breshka Dranje mbas shtegtimit të gjatë. Qëndroja në kambë tue kqyrë malet përreth rrafshin e gjanë sa ai i Dukagjinit dhe atë send të gjallë përpara pa sytbin e dritës së qartë në kurmin e fshehun në rrashtë.
Dhe ndjeja, si e ndiente ajo valën e erës ndër rremba e peshën e korpit tim mbi tokë. Pa sythin e dritës së qartë përmbrenda i ndriste pullazi i strehës mbi krye si rrasa mozaiku në faqe katedralesh të nalta. Breshka e paza, send i gjallë i pavlerë, zen vendin ma të mirë nën lisin e madh dhe ka pakëz simpati njeriu në kohën e vetmisë dhe emnin e një vajze të bukur nga vendlindja e vet.
Kaq fatlumësi në jetë nuk do nënçmue!
Vetmia nuk e len me marrë frymë kohën
Tisi, breu e pisha janë druj virgjën dhe e lypin vetminë. Por zogjtë nuk i lanë të qetë. Këta dinë mirëfilli si ua merr dielli lulen e vajznisë ndër grykëza, si turpnohen degët kur u shkon e u vjen mushti nën lëvore e si ato i mjekojnë plagët e veta me rrëshinë.
Në vetmi ashtë shumë ma lehtë me njehë në rrashtën e Dranjes, si në varzat e brinit të sqapit, motet.
NO COMMENT