Gazmend Krasniqi

ETYD

Ai gjeth i vetmuar në dritare, s’e di as a pat emër.

S’e di as si bënë të tjerët, kur unë i thashë si koleg:

“Yjet, ashtu si gjethet, bien në humnerën e heshtjes.

Vijnë e ikin përjetësisht, si gjethet e yjet, vetvetet tona.”

Ose: “Vetë shpirti (kujtesë-errët) dridhmon udhës te Uni, që bëhet

I gjallë si teksti kur lexohet: dhe marrim pak përgjegjësi për universin.

Dhe pyetjes në modë: nga vjen fitimi?,

Prapë ia kthejmë: prej ndërtimit të vargut”.

U ndie i mikluar dhe i prekur nga kjo, apo që ra

Në pragun e dritares, qe ngjarje vetëm për mua!

E pa si unë pamjen e dimërt nga dritarja, apo era e shtyu

Vetëm prej shkakut se fryn në kujtesën e botës

(Era që i jemi dhënë si rreshti i pemëve të zhveshura,

Si kokrra e fjetur e rrufesë, atje tej:

Era – e panjohura, e pakapshmja,

Por që na mban në grusht heshtjen dhe guximin!).

Në këtë cep të dheut, gazetat janë çështje e ditës,

Po a pa se emrat tanë mungonin!

A pa se, në këtë cep të dheut, qeveria mendon si Platoni:

Asnjë vendim, për be, për poetët!

KAFENEJA

Kur ra e ardhmja,

Gjerë-gjatë

Te ajo që na mungonte,

Dhe gjeti së fundmi

Se është mungesa

E asaj që jemi,

A qe skifter a zemër

Kush vuajti tepri shpirti?

Kur gjithçka tha “jo”,

Por prapë ra –

Shfaqje postmoderne

Prej puplash e krismash,

Prej shiu e gjethesh,

Prej toke e galaktikash –

A qe shpirt a zemër

Kush ruajti kujtimin e një skifteri?

Kamerieri i pranon pyetjet tona.

Ndër kuponë

Na vret etjen për kafe

Me etjen e vet,

Që duket më e thellë.

Po diçka na dallon:

Për shembull, ai s’di pothuajse asgjë

Për Balzakun.

QUAJE KËNGË

Më sheh dhe zgjohet uji. Dhe nis këngën monotone

të çezmës. Më sheh dhe zgjohet dielli. Dhe bën shenjë

me një re: në ditë si kjo duhet t’ia luajmë syrin njëri-tjetrit;

Është herët të flasësh për vdekjen; secili prej nesh

Duhet të dijë ta marrë nën sqetull ëndrrën – jehonë

e jetës së vet në jetë tjetër – a pyetjen: a nis të fryjë

edhe atje një erë që ther deri në kockë, deri në zemër?

Keq është kur s’mjafton as Paul Klee-ja që dita

Të ketë ngjyra; kur shikon në kosh romanin e vajzës,

që tha “nuk bën!”, e grisi dhe nisi një tjetër,

Tashmë pa figura, e ti s’e gjen dot a fiton fjala para imazhit.

Keq e më keq është të kalosh disa kthesa rruge

Pa ndonjë ide, siç besonte Camus-ja, dhe humbe rastin,

Si Arkimedi, ta hidhje në erë ditën e vdekur.

Nëse s’e gjejmë metaforën për ikjen e vjeshtës,

Baba-dimri e ka me diellin: Që t’nënshkruash ndonjë varg,

Duan liri imazhet – mund t’u gjejmë emra, si dhëmbëve,

Tullave që hiqen poshtë këmbëve; sekretet, si zogj, mund

Të zgjasin qafat dhe të maten shtatë herë me dritën –

Po njërën këmbë e mbajnë gjithmonë te vdekja:

Si poezia, Baba-dimri i njeh kufijtë e vetes.

Më e keqja do jetë nëse reja, aq pranë diellit, që ti

E bëre detaje dhe ngjyra, e unë – kontraste dhe trajta;

Që macja e bëri peshk, peshku – mace;

Që bari e bëri brymë, bryma – flatër zogu;

Nuk është zarfi që e shtyn vdekjen në verë,

Kur ndrin edhe dyshimi i Zotit

Dhe goja e tokës hapet më lehtë.

SONET I PËRMBYSUR

Në orën e vetmisë së njeriut që, si n’orën e përmbushjes,

Stinën ngatërron, kur ëndërron,

Po stina s’e njeh dyshimin, kur i bie borisë së aromave

Dhe mbron manifestin e vet, kur kërcen gardhet e muret

Dhe varet pemëve, ku dy sy fëmije, mbyllur në kujtesë,

Thonë se prapë tjetër tekst kanë pritur; ku korbi miqësor

Bëhet gjeth e bie, por zgjon një pluhur xixëllonjash

Që përlan kursin e zemrës –

Në orën e vetmisë së njeriut që, si n’orën e përmbushjes,

Stinën ngatërron, kur ëndërron,

Po shiu, me gonxhet e verës në dhëmbë, si kone që ka humbur

Të zotin, zbret edhe për ne, në shtëpinë e manive, mëkateve,

Ku kori i gjetheve të shkelura të fatit, zgjon grindjen e përjetshme

Të ngjyrave me gjeometrinë e qytetit; ku ne nuk e gjejmë:

“Na ka parë Zoti”, që nderi duart në zemrën tonë si këpucë

E pluhurosur prej ëndrrash, apo vuri shenjën e luftërave të reja –

E dashura degëz pas xhamash,

Që shpike zogj për ne, atëherë kam dashur ta shoh,

Qoftë edhe si gjeth në frymën e fundit,

Jetën e zhbërë: zbrazëtinë në formën e Unit!

ÇDO GJË NË VENDIN E VET

Mirë, ditë, ikni! Erdhi ora të flas

Për shpresën që mbaja te heshtja e natës.

Ajo çfarë mendoja poezinë e jetës,

Rritet si gonxhe e bardhë, por rrjedh lum

Kujtimesh prej saj, edhe pse s’dua të lë gjë

Në të shkuarën; digjet si zjarr, por asgjë s’ndodh;

Rritet si rritet një ushtri, por imazhet

Që fluturojnë, kanë lënë hapur

Një gropë melankolie të heshtur. Prandaj

E rishpik, prandaj ribindem se s’ekziston,

Se është mbledhur diku, një xhep universi,

Të bëjë diçka me idetë e mia,

Tashmë, e di, poezi monotone: s’munda

T’ju mbush, përveçse me ju vetë,

Jehonën e njeriut që unë isha,

Që donte të përligjte masën e poetit.

Ja ku dremisim: abazhuri, ku ai hidhte vargje,

Dritarja ku shikonte hënën, yjet, botën

Dhe rafti i librave,

E njëjta pjatë e krisur që duhej ta lante

Dhe unë që mendoj gjërat që duhej të mendonte.

S’KA KOHË

Ruli i verës kaloi anash, po na la pa frymë.

S’ka kohë – në Kështu Pra, i pari mendim

Pushton kokën: dalin heronjtë

Nga shkurrja e natës – për lavdinë e zotave

Të vdekur tregojnë frutat e para, mushtin

Ngjyrë ndryshku në kupën e qiellit,

Dhe ushtria e drurëve i çon fjalë qytetit:

“Erdha!”. S’ka kohë – kush pi nektarin e zotave,

Qoftë edhe i vdekur, mendon: është i vërtetë

Lumi i vjeshtës, që mëshon brigjeve;

Në pasqyrat e hijeve dhe yjeve; në fjalët

E imazheve të përkohshme si ishuj

Me tinguj e drita. Derisa të fryjë

Në botë një tjetër heshtje, ku ulet

Një njeri dhe pyet: nëse dimë çdo gjë,

Pse flasim ende? Sytë e tij – dy këlyshë:

Po shpikin magjepsjen.

TASHTI QË BARBARËT NUK ERDHËN

Tashti që barbarët nuk erdhën e marrin jetë për ne

vendimet e fjetura, pa petka zyrtare, pa fjalime të rastit,

të tregoj vendet ku ishin gazeta dhe kafja, qumështi

dhe çadra; tashti më tepër se prej lënde druri, prej lënde kujtese.

Shiko avujt e padukshëm të Tokës, si xixa të humorit të Zotit,

edhe pse gishtat e Mbidritës prapë mund të mos jenë çatia jonë.

Quaje edhe këtë këngë: byrekët e mirëdashjes së saj,

sa pa na lënë zemra, ndoshta na çojnë deri përtej malit të zërave,

ku jeta që s’ndodhi,  matet me himnin e zotvrasjes në pentagramin

e shtatë zanoreve, si tokmaku i tiktakut – është rasti ta shpëtojmë

edhe një katakrezë – i orës në dorën pa jetë, derisa barbarët,

që mbeten gjithmonë si zgjidhje, të sjellin metaforat e tyre.

NË VDEKJEN E NJË POETI ZYRTAR

Qeshnin, flisnin me zë të lartë te Bar-i i ri

Në Qendër, kur pashë lajmin e vdekjes tënde.

Kish mbërritur e para harresa?! Por qeshte fytyra

Në foton zyrtare. Sfidante: e shkrepur në kohë

Lavdie. Ia dole, nëse doje të thosha:

Kam pirë të gjitha ndotjet e kohës sime,

Si shtjella metaforash që çuan dëm dushet

E vetmisë çdo mbrëmje.

Ia dole, nëse doje të thosha:

Xixat e llavës në terr të zorrëve

Janë fjalë, por gjejmë një digëz kundër-zjarri.

Ia dole, nëse doje të shijoje dështimin tim:

Kur – thikazhveshur e aktrim pa kapele

Karnavalesh – ato ngritën spektaklin shungullues

Të kafes së përshpirtshme, në urnën e vogël të heshtjes

Unë lexoja llumin e medaljeve, ku asnjë fallxhore

S’do nxirrte ndonjë gjë për mua.

DIARIUM

Nga DITARI I NJË MARIONETE

Zotëria im ka pak të nxehtë. Në vend të kokës ka një gjyle të rëndë e plot dhimbje. Do donte ta shkulte, ta varte diku në diell e ta thante…

Mos mendo se më ha meraku për ty, njeri: më ngrohe e tash po tërhiqem të sodis lavdinë time…

Nga DITARI I NJË STATUJE

Më vunë natën, pa lejen e autoriteteve.

Po para burrave nga kryeqyteti, kryetari i bashkisë pati një ndriçim: “Ne e kishim kuptuar se çfarë fshihej pas pamjes së thjeshtë të bashkëqytetarit tonë…”

Atëherë engjëlli, që kërkonte diçka që nuk zbret nga lartësia e vet edhe në lojën më komike të jetës, ia çoi zemrën time Zotit.

Zoti e vuri në krahun e djathtë.

Çdo vjeshtë përmbytet një herë nga gjethet.

Nga DITARI I NJË BEDUINI

Kur dyert e qiellit qenë mbyllur përgjithmonë, besova se hasa një pagur me ujë, po torba pas dunës së rërës qe plot xhevahire.

Bujaria e qiellit ia kalon shkretëtirës, sepse shfaqet një re e pason një tjetër.

Kur ia hapa gojën shiut, mendova oazin më të afërt: një qytetth të vogël me bujtinë të famshme, ku gatuhen gjellë të mrekullueshme. Pasi të ngopesha, do ëndërroja si çoja në Kinë squfurin e Persisë; si merrja farfuri kineze e i çoja në Bizant, si merrja mëndafshe bizanti e i çoja në Indi, si çoja çelikun e Indisë në Alep, qelqin e Alepit në Jemen dhe pëlhurën e Jemenit në Persi.

Kur bujaria e qiellit më hodhi kokrrën e rrufesë, mora vesh se s’gjeta torbë me xhevahire, po pagur me ujë.

S’e di shkroi kush me gisht mbi rërë: iku dhe një poet!

Nga DITARI I NJË TË PANJOHURI

Dita e parë – Jam pak më i madh se një kokërr orizi, por jeta ime nisi.

Dita e njëzetetetë – Sot ka filluar të rrahë zemra ime.

Dita e tridhjetë – Duart e këmbët po marrin formë: kur do të vrapoj?

Dita e dyzeteshtatë – Sot mjeku i ka thënë mamit tim se më ka.

Dita e tetëdhjetë – Mami, unë mund të dëgjoj rrahjet e zemrës tënde.

Dita e tetëdhjetë, pasdite – A e di, e gjora ime, se fëmijët e vdekur kanë një kalë të vockël e të ndjekin gjithë jetën?